Đề tài I: Tầm nhìn Truyền thông Công giáo Việt Nam
Tìm lại được trang sau thật quý!
MẸ PHÙ HỘ
Sáng tác: Văn Hào SDB
Trình Bày: Nguyễn Hồng Ân
1. Lạy Mẹ Maria Vô Nhiễm uy quyền rất cao sang. Một mình Mẹ phá tan mọi bè rối trên gian trần. Mẹ phù hộ các giáo hữu giữa biển đời lắm nguy nam trong cơn phấn đấu cơ cực mẹ thương dắt dìu.
ĐK: Phù hộ con thơ sống trên trần gian. Đời con bơ vơ biết bao lầm than. Hãy xuống ơn thiêng giúp con vượt qua gian nan. Phù hộ con luôn giữa nơi bể dâu. Một niềm tin yêu xin dâng Mẹ yêu. Để đến mai sau dắt con về nơi vinh quang.
2. Hiệp lòng xin dâng lên lời hát ca tụng Nữ Trinh Vương. Cuộc đời dù đắng cay trọn niềm vững tin Mẹ hiền. Tuổi hồng con xin phó thác trót linh hồn trót tâm tư. Xin dâng hiến trót cuộc đời, Mẹ thương dắt dìu.
VRNs (23.12.2013) – Sài Gòn –
Bốn bể năm châu
Nhập thể làm người
Đâu đâu cũng nhớ
Cứu độ chúng sinh
Hai nhăm tháng chạp
Trên chốn Thiên Đình
Sinh nhật Ngôi Hai
Nhân gian dưới thế
Mừng vui khôn kể
Trước kia ngày 25 tháng 12 hằng năm được gọi là lễ Sinh Nhật. Đến nay khắp nơi đều dùng từ lễ Giáng Sinh. Lễ Giáng Sinh tất cả mọi nơi đều giống nhau, nhưng “Niềm Vui Giáng Sinh” lại tuỳ theo hoàn cảnh, vùng miền. Giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp Quận 3 cũng như vậy. Năm 2013 là năm Thánh đặc biệt Giáo Xứ, có nhiều đại lễ kỉ niệm.
Trong năm này, giáo xứ hân hạnh được chào đón quí Đức Giám Mục ba miền Nam, Trung, Bắc đến cử hành những đại lễ của giáo xứ. Gần đây nhất, trong hạ bán nguyệt 12/2013, giáo xứ còn được Đức Cha Guise Nguyễn Tấn Tước, Giám mục Giáo phận Phú Cường yêu mến Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, đã đến cử hành đại lễ Cung hiến bàn thờ và kỷ niệm 60 năm làm phép Thánh đường Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp vào ngày 20/12/2013. Tất cả mọi ân huệ trong năm 2013, đã kết tụ nên “ NIỀM VUI GIÁNG SINH” của giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, quận 3 Sài gòn.
“ NIỀM VUI GIÁNG SINH” đã toả rạng từ trên cao, tiền diện nhà sách Đức Mẹ, với hang chữ to, dễ đọc, dễ hiểu “ THIÊN CHÚA Ở CÙNG CHÚNG TA”. Tiếp đến là hai hàng chữ Anh, Pháp rất phổ thông, rồi đến những hàng chữ từ các phương xa, cũng không chịu “thua chị kém em”. Dù ít người đọc được nhưng chắc chắn đều mang ý nghĩa như hàng chữ tiếng Việt to và cao nhất tại chỗ.
“ NIỀM VUI GIÁNG SINH” còn tỏ rạng hơn những dàn đèn đủ màu sắc, rất mỹ thuật, treo từ tu viện toả xuống sân tu viện, rồi những dây đèn từ trên tháp đền Đức Mẹ bao trùm kín sân như tay Đức Mẹ giang ra, về đây đón Chúa Giáng Sinh với Mẹ. Rồi đến sân Hiệp Nhất nơi toạ lạc nhà Chầu Thánh Thể, nhắc mời con cái Mẹ, nơi đây, Chúa chờ đón chúng ta hằng ngày từ 5g30 đến 22g.
Chưa kể những cây tùng đang khoe sắc thắm, nhấp nháy ánh đèn rải rác trong khuôn viên đền Đức Mẹ. “ NIỀM VUI GIÁNG SINH” không chỉ là đèn là cảnh bên ngoài mà còn đầy ắp trong Đền Đức Mẹ để loan truyền, để được lắng nghe qua 9 buổi tĩnh tâm mùa vọng.
Ba buổi đầu, Cha Đa Minh Trần Thiện Thanh Trà đã thủ thỉ với các cháu thiếu nhi. Ba ngày kế tiếp, Cha Phao Lô Lưu Quang Bảo Vinh đã chia sẻ Niềm vui và hy vọng với các bạn trẻ. Ba ngày cuối cùng đến phiên Cha Bề Trên Chánh xứ, Giuse Hồ Đắc Tâm, tĩnh tâm người lớn. Cha đã trình bày câu Tin mừng Ga 1.14 “Lời đã thành xác phàm ”. Với cộng đoàn “Lời đã thành xác phàm ” còn được minh hoạ trên chiếc đèn kéo quân đặc biệt, năm cánh vuông đều nhau, diển tả lại lịch sử Kinh Thánh, treo trong sân Tu viện. Từ khi con người phản bội Chúa, trên tháp Baben đến khi Chúa phục sinh quang vinh.
Ai vào sân tu viện cũng có thể tìm hiểu Kinh Thánh, Cựu ước, với hình ảnh lần lượt trình chiếu theo chiều kim đồng hồ, nên có thể đứng một chỗ không cần chen lấn. Rồi đến hầm giữ xe cũng chung chia niềm vui Giáng Sinh. Với dàn đèn màu sắc, lấp lánh trong đường vào hầm, chiêu mời quí khách đi xe, xin đem gởi dưới hầm, để đảm bảo an toàn cho xe, để giữ trang nghiêm trên sân, để yên tâm hiệp dâng, lắng nghe Lời Chúa và thưởng thức Thánh ca do ca đoàn Giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp trình tấu tại lễ đài trước và trong Thánh lễ, dưới ánh hào quang Chúa Hài Đồng.
Sau những ngày mừng Chúa Giáng Sinh, cộng đoàn dân Chúa Giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, lại chuẩn bị lễ Tất niên năm Đại Thánh vào ngày 31/12/2013 để lãnh ơn Toàn xá đồng thời mừng thọ quí cụ ông, cụ bà trong giao xứ theo chương trình trong năm 2013 đã phổ biến từ đầu năm. Chúng ta tiễn biệt năm 2013 với nhiều hồng ân Thiên Chúa và chào đón năm 2014 theo tinh thần” Tân Phúc âm Hoá đời sống gia đình ”.
Giáo Xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp ngày 21/12/2013
G.B. Nguyễn Văn Viện
VRMI (13.11.2010) – Truớc tiên có lời xin lỗi các bạn, vì tuần qua, DCCT VN tĩnh tâm, nên mọi hoạt động phải ngưng lại. Mở hộp thư của VRMI (vietremi@gmail.com), chúng tôi chỉ mới nhận được bài kết thúc khóa của 17 tham dự viên. Rồi đọc các phản hồi sau Thông báo chuẩn bị kết thúc khóa – OMRC – I, chúng ta thấy có vài bạn rất muốn kết thúc khóa, nhưng không đủ giờ hoàn tất bài. Với những lý do trên, Ban học vụ quyết định gia hạn việc nộp bài đến hết ngày 20/11/2010. Như vậy những ai chưa hoàn thành hãy cố lên. Ngày 25/11/2010, tức ngày Thanksgiving của Hoa Kỳ, Ban hoc vụ sẽ công bố danh tánh của những ai được xác nhận hoàn thành khóa huấn luyện, và tổng kết khóa.
Bây giờ chúng ta cùng dựa theo Gyurcsák János, Nhà xuất bản Osiris, Budapest 1996 – trang 258-259, để rút ra những ghi nhớ quan trọng cho việc biên tập một bài báo. Đây là công việc rất quan trọng, nếu các bạn muốn làm một tờ báo hay một website.
Chú ý trước khi biên tập:
“Ngọc” có thể là:
“Thủng mái” có thể thiếu các yếu tố:
Xếp thứ tự ưu tiên:
Trách nhiệm:
Khi can thiệp nội dung:
BTV phải chú ý:
1. Truyền thông Công Giáo – phương tiện loan báo Tin Mừng
Loan báo Tin Mừng – một sứ mệnh khẩn thiết và trọng đại mà Chúa Giê-su đã trao phó lại cho Giáo Hội thi hành. Giáo Hội ý thức được sứ mệnh trọng đại đó, vì thế Giáo Hội không ngừng mời gọi, thúc dục con cái mình hăng hái dấn thân loan báo Tin Mừng. Đức cố Giáo Hoàng Gio-an Phao-lô II đã nói: “Toàn thể hội thánh đón nhận lệnh truyền của Đức Kitô: “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, loan báo Tin Mừng cho mọi loài thọ tạo” (Mc 16, 5). Vậy tất cả hội thánh có tính thừa sai và phúc âm hoá, sống trong một tình trạng truyền giáo liên lỉ. Làm Kitô hữu nghĩa là làm những người thừa sai tông đồ, khám phá ra Đức Kitô chưa đủ, phải mang Người đến cho người khác nữa !”. (Xem: Nói với bạn trẻ hôm nay). Lệnh truyền này không chỉ dành cho hàng Giáo sĩ, Tu sĩ, nhưng cho tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực, trong mọi thời kì.
“Vì Giáo hội Công giáo được Chúa Kitô thiết lập để mang lại ơn cứu độ cho hết mọi người do đó có nhiệm vụ phải rao giảng Phúc Âm, nên Giáo hội Công giáo cũng nhận thấy mình có bổn phận dùng cả phương tiện truyền thông xã hội để loan báo ơn cứu độ và dạy con người sử dụng chúng cách đúng đắn.
Như thế, Giáo Hội đương nhiên có quyền sử dụng và sở hữu bất cứ loại nào trong các phương tiện truyền thông xã hội, tuỳ theo sự cần thiết hay lợi ích cho việc giáo dục Kitô hữu và cho việc phục vụ ơn cứu độ các linh hồn.”(Xem: Sắc lệnh Inter Mirifica của Công đồng Vatican II về các phương tiện truyền thông xã hội, số 4).
Để thực hiện được nhiệm vụ truyền giáo đầy thử thách đó trong thời đại ngày nay. Giáo Hội dưới sự linh hứng của Chúa Thánh Thần đã có những sáng kiến và can đảm sử dụng các phương tiện mới.
ĐHY Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh Tarcisio Bertone nói với các tham dự viên trong Hội Nghị Thế Giới Truyền Hình Công Giáo: “Giáo Hội không còn đặt vấn đề là có nên sử dụng phương tiện truyền thông hay không mà là Giáo hội phải sử dụng nó thế nào để hoàn thành tốt hơn và trung thành thi hành mệnh lệnh truyền giáo của chính Chúa Giêsu và làm thế nào có thể đáp ứng một cách thích hợp cho nhu cầu của thời đại chúng ta”. (Xem: http://vietcatholic.net/News/html/38129.htm)
Trong bài viết giới hạn này chúng ta cùng lược qua một vài thống kê về tình hình sử dụng internet – một phương tiện truyền thông mới, phác thảo ra những thách đố, và lược qua những nguyên tắc của Học Thuyết Xã Hội Công Giáo để chúng ta có một động lực, một chuẩn mực để sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại vào sứ vụ loan báo Tin Mừng.
2. Truyền thông Công Giáo – một chân rời rộng mở
Nói đến truyền thông là nói đến một lĩnh vực rất phong phú, nó bao gồm sách, báo, phim ảnh, phát thanh, truyền hình, internet,…
Ngày nay không ai có thể phủ nhận được rằng “Các phương tiện truyền thông xã hội đã trở nên quan trọng đến nỗi đối với nhiều người, đó chính là phương thế chính yếu để thông tin và giáo dục, để hướng dẫn và kêu gọi con người trong những ứng xử của mình với tư cách một cá nhân, gia đình hay xã hội”. (Xem: Huấn thị Thời đại mới, số 1)
Trong bài này xin đưa ra một vài số liệu thống kê, cụ thể là những thống kê về số người Công Giáo và những người sử dụng internet – một phương tiện truyền thông mới trên phạm vi toàn cầu và cách riêng ở Việt Nam để mọi người chúng ta có một cái nhìn tổng quát và thêm động lực dấn thân vào lĩnh vực truyền thông mới này.
Thống kê dân số Công Giáo thế giới
Chúa Nhật truyền giáo năm nay(24/10/2010), Thông tấn xã Fides đã công bố các số liệu về các hoạt động truyền giáo trên khắp thế giới tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2008 theo niên giám của Tòa Thánh như sau:
· Dân số thế giới là: 6,698,353,000, tăng 81.256.000 so với năm 2007
· Dân số Công Giáo là: 1.165.714.000, tăng 19.058.000 so với năm 2007
(Xem: Bảng thống kê về Giáo hội Công Giáo: http://vietcatholic.org/News/Html/84679.htm)
Thống kê dân số Công Giáo ở Việt Nam
Năm 1970, theo thống kê của Thánh Bộ Truyền giáo, dân số Việt Nam là 38.113.000 trong đó có 2.491.839 người tín hữu, người Công giáo chiếm 6,5% dân số (Xem: PX. Đào Trung Hiệu, O.P., Cuộc lữ hành đức tin, II, tr. 237-251.)
Theo số liệu từ trang mạng của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam thì tỉ lệ còn rất nhỏ: 6,1% trên tổng số 78,2 triệu dân (Xem: http://hdgmvietnam.org/dan-so-cong-giao-tai-chau-a/2000.57.7.aspx).
Theo số liệu từ Catholic Hierarchy thì số người Công Giáo là 5.658.000 người trên tổng số là 82.321.000 dân, chiếm 6,87% dân số vào năm 2005.
(Xem: http://www.catholic-hierarchy.org/country/sc1.html)
Năm 2009, dân số Việt Nam (tính đến ngày 1-4-2009) là 85.846.977 người, số người Công giáo (tính đến ngày 31-12-2009) là 6.281.151 người, tỷ lệ khoảng 7,3%. (Xem: http://truyenthongconggiao.org/Default.aspx?tabid=131&ctl=ViewNewsDetail&mid=511&NewsPK=4502).
Thống kê về số người sử dụng internet
Sau đây là một vài thống kê về số người sử dụng internet theo số liệu của Trung tâm số liệu quốc tế Internet World Stats, được cập nhật đến ngày 30 tháng 6 năm 2010.
Trên toàn thế giới
· Tổng số dân là: 6.845.609.960 người.
· Số người sử dụng internet năm 2000(tính đến 31/12/2000): 360.985.492 người
· Số người sử dụng internet năm 2010 (tính đến 30/06/2010): 1.966.514.816 người.
· Số người sử dụng internet/ tổng số dân: 28.7 %
· Mức tăng trưởng từ 2000-2010: 444.8 %
(Xem: http://www.internetworldstats.com/stats.htm)
Ở Việt Nam
· Tổng số dân: 89.571.130 người
· Số người sử dụng internet năm 2000(tính đến 31/12/2000): 200.000 người
· Số người sử dụng internet năm 2010(tính đến 30/06/2010): 24.653.553 người
· Số người sử dụng internet/ tổng số dân: 27.5%
· Mức tăng trưởng từ 2000-2010: 12.0345%
(Xem: http://www.internetworldstats.com/asia.htm#vn )
Một vài thống kê về Dân Chúa trên internet
Vào ngày 3.1.2006, cơ quan thông tấn bán chính thức của Vatican là Fides đã đưa tin rằng:
· Trang http://www.totustuus.it, cũng tìm được hầu như trên 50,000 trang nối kết
· Một trang http://www.siticattolici.it có 10,000 trang nối kết
· 2,500 trang thuộc các giáo xứ,
· 2,000 trang tổ chức và các nhóm Công giáo tư nhân,
· 1,222 trang thuộc các Dòng tu và các tổ chức đạo,
· 589 trang nói về tổ chức Công giáo
· 403 trang thuộc các Đại học hay Trung tâm văn hóa Công giáo và
· 353 trang liên hệ tới Truyền thông Công giáo.
Giai đoạn ba của khoá Truyền Thông Online bắt đầu bằng đề tài phỏng vấn, một kỹ năng quan trọng trong nghiệp vụ báo chí, giúp cho các bài báo có chất liệu phong phú. Với đề tài này, cha An Thanh tóm luợc những nguyên tắc và kinh nghiệm của giáo sư Fabienne Gérault, Đại học Báo chí Lille, Pháp và nhà báo Metzler dựa trên tác phẩm: Creative Interviewing: The writer’s guilde to gathering information by asking questions.
Sau khi nghiên cứu các nguyên tắc phỏng vấn, các loại phỏng vấn, cách chuẩn bị phỏng vấn, các cách phỏng vấn…, học viên thảo luận hai câu hỏi thực tế: “Làm thế nào để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài?” và “Khi nào thì nên viết lại bài phỏng vấn dạng hỏi đáp?”
Anh Phạm văn Lượng mở đầu bằng cách chia sẻ chính điều anh đang làm: Liên hệ trước những người đã biết, đã quen và xin phỏng vấn họ, cho họ biết đề tài và xin cái hẹn. Bước 2: Gặp gỡ theo hẹn. Nhắc lại đề tài và theo “dòng nước của họ mà uốn éo lượn theo” để đạt mục đích của mình. Ngoài những người quen biết trong phạm vi “chuyên nghiệp” của họ, PVL còn có ý định “tìm nhân vật” theo cách “người lạ / người chưa quen biết” nhưng cũng “rất chuyên nghiệp” theo cách sau: Trực tiếp gặp người nghèo và phỏng vấn họ. Đó là những người phu quét đường, những người xin ăn, những anh xe ôm, chị bán hàng rong, bán vé số, những người ngủ vệ đường vì không nhà cửa… Hoặc trực tiếp gặp đại diện các cơ quan từ thiện, các tổ chức thiện nguyện, các mái ấm cho người bất hạnh… để “nghe tiếng nói của họ” hoặc những “thân phận người” nơi đó.
Các bạn khác đưa ra những cách thức và nguyên tắc bổ sung: Trước tiên tôi cần xác định đề tài nào (người phỏng vấn phải nắm rõ đề tài để tìm mọi nguồn thông tin liên quan đến đề tài), và cần xác định mục đích của cuộc phỏng vấn. Nhân vật cần phỏng vấn phải là người trong cuộc, hoặc có liên hệ với các ý tưởng sẽ được triển khai trong đề tài. Nếu có thể được thì nên chọn nhân vật phỏng vấn là người nổi tiếng, người được phỏng vấn là nhân vật chính của đề tài phỏng vấn, của sự kiện đang diễn ra, hoặc sự kiện có tầm ảnh hưởng xã hội to lớn, người có chuyên môn về lĩnh vực mà mình định mời phỏng vấn.
Xác định được những yếu tố ấy rồi, làm sao tiếp cận được nhân vật? Dựa vào bài học, các bạn đề nghị: lên kế hoạch cụ thể trong bao lâu bạn sẽ phải hoàn thành đề tài phỏng vấn của bạn. Vì không thể bạn muốn liên hệ ai để xin được phỏng vấn thì người ta nhận lời ngay. Khi xin phỏng vấn, cần nói rõ đề tài của bạn là gì, bạn định làm gì với kết quả của buổi phỏng vấn đó (đăng ở đâu, phổ biến ở giáo xứ nào, hay làm tài liệu nghiên cứu, viết lách…). Và dĩ nhiên cũng phải cho họ biết mình là ai , có giấy giới thiệu thì càng tốt.
Bạn Lý Liêm cho ví dụ cụ thể và cho rằng “nhà báo JB. VINH hiện đang là giảng viên trong khoá học này cuả chúng ta”. (Nhân đây chúng tôi cũng xin đính chính nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh và người giúp việc cho các Cha trong khoá học online Gioan Vinh là hai người khác nhau. Về nghiệp vụ, Gioan Vinh này còn kém xa nhà báo JB Nguyễn Hữu Vinh.)
Trả lời cho câu hỏi “Khi nào thì nên viết lại bài phỏng vấn dạng hỏi đáp?”, các bạn đưa ra nhiều ý kiến phong phú. Có bạn nói: “Khi dùng cùng một bảng câu hỏi để phỏng vấn nhiều người thì nhất thiết phải viết lại bài phỏng vấn dạng hỏi đáp, để trình bày các quan điểm khác nhau dựa theo kết quả phỏng vấn và tổng hợp các câu trả lời cùng quan điểm. Công việc này nhằm giúp độc giả có cái nhìn hệ thống về những ý kiến trái nhau khi bàn cùng một vấn đề.”
Bạn khác thì nhấn mạnh tính khách quan: “Một bài phỏng vấn cần viết thành dạng hỏi đáp khi bài viết chỉ phỏng vấn một hoặc hai người, khi muốn đưa độc giả đến với không gian thật của buổi phỏng vấn, khi người viết bài muốn bảo đảm tính khách quan của cuộc trò chuyện.”
Thêm vào đó “Viết lại ở dạng hỏi đáp, cũng tránh người đọc phân tâm bởi những bình luận hay ý kiến cá nhân của người viết, kéo người đọc tập trung vào câu trả lời để có những nhận định cá nhân”
Nhận thức được tầm quan trọng của thể loại phỏng vấn, đồng thời nắm được những nguyên tắc căn bản, hy vọng rằng những cây bút truyền thông Công giáo sẽ sử dụng thể loại này có kết quả để đem lại lợi ích cho cộng đồng.
Nhân đây Ban Học Vụ cũng xin nhắc lại khoá học online của chúng ta sắp kết thúc. Nguyên tắc để xét tốt nghiệp là học viên có đủ hai bài viết theo yêu cầu và có ít nhất năm ý kiến phản hồi trên các bài học. Rất mong các anh chị và các bạn cố gắng gửi bài viết sớm để chuẩn bị cho việc tổng kết và xét tốt nghiệp.
TM BAN HỌC VỤ KHOÁ TTO
Gioan Lê Quang Vinh
Khi gần đến thế kỷ 21, những phương tiện truyền thông xã hội phát triển một cách lạ lùng, chi phối sâu đậm tất cả mọi nền văn hoá của toàn thể nhân loại. Những phương tiện truyền thông xã hội này để lại dấu ấn rõ ràng trong những lãnh vực quan trọng hiện nay như giáo dục, luân lý, tôn giáo, chính trị, xã hội.
tonggiaophanhue
VRMI (03.11.2010) – Nếu tin nóng làm cho độc giả nôn nao đi tìm đọc thì phóng sự cách thức giữ chân độc giả ở lâu dài với bản báo bản đài.
Phóng sự là một thể loại quan trọng của báo chí hiện đại
Ở Phương Tây- những năm cuối thế kỷ XIX; ở Việt Nam – năm 1932 với tác phẩm đầu tiên “Tôi kéo xe” của Tam Lang – Vũ Đình Chí (1900-1983) đánh dấu sự ra đời của thể loại phóng sự. Từ bấy cho đến nay, phóng sự là một thể loại trọng yếu của báo chí hiện đại. Không một tờ báo nào dám xem nhẹ phóng sự, tờ nào cũng ao ước có những phóng sự hay. Dạo quanh làng báo, đầy những tiếng thở dài: tiếc thay, bản báo tôi không có người viết phóng sự ra trò!
Phóng sự là gì ?
Là một cái tin được mở rộng, đào sâu? là một “cái tin nhẹ nhàng” ? là một câu chuyện thời sự?
Phóng sự chú trọng đến con người (trong sự kiện, trong vấn đề, trong hiện trạng…). Nó không chỉ quan tâm đến thông tin mà còn quan tâm đến giá trị nhân văn của thông tin. Tác giả được quyền đặc tả cảm nhận, phân tích, cắt nghĩa đời sống với một cái tôi riêng. Nhưng phải luôn nhớ: cuộc sống là trung tâm, chứ không phải cái tôi người viết là trung tâm.
Phóng sự cũng có nhiều loại
Phân chia thể loại phóng sự
Sự phân chia giúp ta có một ý niệm tương đối mạch lạc giữa các tiểu mục, nhờ đó, ngòi bút chủ động và nhạy bén hơn.
Dựa vào đối tượng có phóng sự sự kiện, phóng sự hiện trạng, vấn đề và phóng sự chân dung.
Nội dung hiện thực sẽ mách bảo ta tìm đến thể loại nào thích hợp nhất.
Đề tài phóng sự
Tìm ra được đề tài là thành công đến gần một nửa rồi. Nhưng tìm bằng cách nào? Giải pháp tốt là xây dựng “cây vấn đề”: Nó sẽ giúp ta nhìn sâu, xa vào đời sống
Ví dụ 1: Cây sung: Thân cây sung, cành sung, gốc sung, rễ sung, lá sung, trái sung.
Ví dụ 2: Cây đức tin: Thân cây (đời sống đức tin hiện tại), cành (đức tin nguời trẻ, nguời già, trí thức, nông dân .,.), gốc (truyền thống đức tin gia đình, giáo xứ …), rễ (cách đón nhận đức tin, kinh nhgiệm gặp gỡ Thiên Chúa …), lá (việc đại đức), trái (hành động dấn thân cho xã hội, giáo hôi.
Hãy ưu tiên cho những vấn đề gần, trực tiếp thuộc hôm nay và ngày mai, sau đó mới là hôm qua, hôm kia, hôm kia nữa. Những gì thuộc về quá khứ không nên bận tâm nhiều
Cuộc sống không bao giờ từ chối người cầm bút, mà chỉ có người cầm bút chối từ cuộc sống mà thôi.
Khai thác nguồn tin
Viết báo tuyên truyền hay báo đặt hang thuờng có sẳn đề tài, nên đôi khi viết xong ngay chính nguời viết cũng không muốn đọc lại, còn nguời đọc thì đã lỡ bỏ tiền mua báo phải cố đọc. Thuờng đề tài xuất hiện khi chúng ta tiếp xúc đến sự kiện,nhân vật. Tức nhiên đề tài hay nếu sự kiện đụng đến đúng nổi khắc khoải lâu ngày của nguời viết. Có hai nguồn tin để nguời viết phóng sự tiếp cận.
Nguồn tin động: các tổ chức chính phủ và phi chính phủ, tôn giáo, quan chức, chức sắc, người dân, bạn bè, người trong cuộc, các chuyên gia, các nhà báo…không trừ một ai.
Nguồn tin tĩnh: thông cáo báo chí, tin từ các hãng tin khác (kể cà Radio và Tivi), trang web, các đơn thư, các sổ sách giấy tờ, nhật ký, sổ trực, chứng từ thu chi …
Tác phong tìm nguồn tin: dòm ngó, nghe hóng, thóc mách tọc mạch, nhanh tay nhanh mắt, nhanh mồm nhanh miệng, thính mũi thính tai. Như một ăng-ten cực nhạy, bắt được những tín hiệu rất khẽ.
Tìm cho kỳ đủ chất liệu thông tin mới thôi, nguời viết không bao giờ sợ thừa. Biết mười, ta sử dụng trong bài năm, bảy thôi, còn lại, để dành.
Khởi bút
Phóng sự thường mở bài theo lối gián tiếp bằng việc giới thiệu một người, miêu tả một quang cảnh, kể một giai thoại, dựng một đối thoại… Có được một khởi đầu tốt đẹp như rượu đã mở được nắp chai. Sau đó thì chỉ có việc rót rượu ra ly sao cho khéo cho đẹp rồi chúng ta nâng cốc.
Chi tiết bài phóng sự
Có hai loại chi tiết: loại đại trà và loại đắt giá. Loại thứ nhất là vật liệu thông thường, không cần bàn nhiều.
Loại thứ hai. Chi tiết này phải độc đáo, ấn tượng, như găm như vít vào trí não của người đọc. Một phóng sự hay thường phải có vài ba chi tiết loại này.
Chi tiết độc đáo có được nhờ tài quan sát tỉ mỉ và tinh tế. Tuy nhiên, có nhiều chi tiết hay mà không biết sử dụng cũng phí.
Rải những “đồng tiền vàng” dọc theo suốt phóng sự. Đừng để đi chưa đến chợ đã hết vốn. Cũng đừng để dành đến lúc chợ tan rồi mà hàng quý còn ế ẩm.
Ngôn ngữ phóng sự
Gồm cả sự kiện, con số, có cả lý lẽ, lập luận, có cả miêu tả tường thuật, cả cảm xúc trữ tình…Chỗ nào cần thứ ngôn ngữ nào là sẵn sàng đáp ứng.
Có phóng sự phải đậm chất văn chuơng mới hợp. Có phóng sự thuần tuý thông tin vụ việc, vấn đề mới ra. Điều này tùy thuộc vào chính sự kiện hay nhân vật của phóng sự, chứ người viết cũng không theo ý riêng mình được.
Tất cả ngôn ngữ phóng sự đều hướng tới một điểm: giản dị, dễ hiểu. Lạm dụng từ chuyên môn, từ lóng, từ Hán Việt, từ đa nghĩa, từ cầu kỳ…là thái độ thiếu tôn trọng độc giả.
Giọng điệu văn
Mỗi tác phẩm phóng sự có một giọng chủ đạo nhất định nào đó. Có giọng như người đi đường chợt thấy, có giọng như chính mình là nhân chứng, có giọng khách quan, có giọng đồng cảm, có giọng kêu gọi giục giã, lại có giọng trữ tình mơ mộng…
Bên cạnh giọng chính, có đôi giọng phối thuộc, như phần bè hát, góp phần tạo thêm nhiều sắc điệu; nhưng không được lấn át giọng điệu chính.
Giọng điệu vừa toát lên từ toàn bộ tác phẩm, vừa chi phối cách tổ chức tác phẩm, góp phần tạo hiệu quả tiếp nhận ở người đọc.
Tác phẩm để đời
Một tác phẩm phóng sự để lại ấn tuợng lâu dài trong long độc giả là điều nhà báo nào cũng uớc mong. Bí quyết thánh công ở đây là trong lúc thu thập thông tin, nhà báo có kiên nhẫn đọc và lắng nghe những tín hiệu sâu thẩm bên trong của nhân vật hay không. Những thong tin đó sẽ làm cho nguời đọc và nhân vật đồng điểu với nhau, lúc đó, tác giả trở thành miếng thịt ngụi giữa hai lát bánh sandwich!
Liệu bạn có muốn có những tác phẩm phóng sự báo chí xuất sắc không?
Bài học tuần VIII Tâm lý công chúng truyền thông Internet do Cha An Thanh trình bày “từ xa” theo đúng nghĩa đen. Cha nhìn thấy rõ rằng “Ngày nay chỉ những nguời thuộc thế hệ 8x trở lên mới hay đọc báo, còn những nguời trẻ hơn đã chọn Internet là kênh thông tin chính”, và “Thế giới Internet một mặt rất công cộng, vì hầu như những gì đã đưa lên Internet thì ai cũng có thể tiếp cận, những vấn đề riêng tư, bí mật khó có thể bảo đảm tuyệt đối; mặt khác lại rất cá nhân, vì thuờng nguời ta chỉ một mình một phuơng tiện truy cập Internet, một mình tiếp nhận thông tin, một mình cảm thụ”.
Từ đó, Cha trình bày những nghiên cứu về tâm lý truyền thông với những điều thú vị và bất ngờ, chẳng hạn “Nếu trên website có nhiều chữ lớn, thì họ sẽ đọc luớt qua nhanh và bỏ luôn không đọc tiếp nữa, còn những chữ nhỏ thì dễ kéo sự chú ý của họ hơn” hoặc “Một điều khác còn làm cho các nhà truyền thông lâu năm kinh ngạc hơn là nếu báo giấy, nguời ta thích xem hình nhiều thì trên Internet nguời ta thích đọc chữ hơn xem hình, thích nghe (Radio) hơn là xem (TV)” “75% các tin tức được chuyển đến nhau nhờ các mạng xã hội như facebook, wordpress… chứ không phải các website báo chí chính thống.”
Từ những phân tích ấy, Cha An Thanh đi đến kết luận “Internet đang thay đổi tâm lý công chúng truyền thông. Điều này trở thành cơ hội và thách thức cho truyền thông Công giáo Việt Nam.”
Câu hỏi thảo luận cũng là một cách trắc nghiệm tâm lý công chúng truyền thông Internet: “Khi lên Internet, bạn thuờng truy cập 5 trang nào thuờng xuyên nhất? Vì sao bạn thuờng vào năm trang này?” và “Hãy tiếp cận với 10 nguời để làm một nghiên cứu nho nhỏ: Họ muốn gì khi truy cập Internet?”
Ngoại trừ một bạn học viên có lẽ do nóng lòng với những vấn đề các website nên muốn thảo luận câu hỏi khác, còn tất cả các bạn đã cần mẫn nhìn vấn đề một cách trực diện bằng những “nghiên cứu” nhỏ nhưng thực tế.
Những trang web các bạn hay vào đọc chia làm ba loại: website Công giáo, website tin tức chung và các blog. Các website Công giáo thì hầu như ai cũng đọc www.chuacuuthe.com và www.vietcatholic.org, các website tin tức thì các bạn chọn www.voa.com, www.rfa.org hay www.yahoo.com. Điều này nói lên điều gì nếu không phải là các bạn cần tin tức, tin tức trung thực và nhiệt tâm xây dựng Hội Thánh?
Các bạn cũng thực hiện “phỏng vấn bỏ túi” nhiều người khác nhau, cả nam lẫn nữ, già có trẻ có (người trẻ nhất là 13 tuổi, học sinh và người cao niên nhất 80 tuổi), có đạo cũng như không có đạo và làm nhiều nghề khác nhau trong xã hội.
Các cuộc phỏng vấn cho thấy mục đích truy cập Internet của mỗi người mỗi khác nhau. Có thể tạm chia các mục đích ấy thành bốn nhóm: học hành – tìm thông tin – chia sẻ – giải trí. Ở độ tuổi nào người ta cũng có nhu cầu học và tự rèn luyện. Là sinh viên, người ta tìm tư liệu, bài vở liên quan đến môn học. Là người lớn tuổi, người ta tìm học những gì ngày trước không có ở nhà trường. (Chúng ta có quyền hy vọng http://vrmi.wordpress.com sẽ ngày càng trở thành địa chỉ đáng tin cậy cho các môn học truyền thông. Tại sao không?)
Còn thông tin thì đa dạng. Báo chí trong nước không còn được tín nhiệm nữa, nên người đọc phải tìm thông tin chính xác và đầy đủ qua những website đáng tin cậy, trong đó có các website Công giáo nổi bật. Điều này cho thấy trách nhiệm thông tin đầy đủ, chính xác và khách quan là cực kỳ quan trọng cho người làm truyền thông.
Vào Internet để giải trí ư? Nhạc, phim, games online và nhiều loại hình giải trí khác đang thu hút không chỉ giới trẻ mà mọi giới, mọi thành phần xã hội. Phải chăng các website cũng nên chú ý điểm này để làm cho chính mình được gần gũi độc giả mỗi ngày một hơn?
Còn một điểm khác, các bạn ít đề cập hơn, nhưng rõ ràng có tầm quan trọng lớn lao trên đời sống dân Chúa nói riêng và việc hoán cải xã hội nói chung. Đó là việc vào Internet để suy niệm và cầu nguyện. Nếu Đức Kytô là Lời truyền thông muôn thuở, thì truyền thông không thể tách rời sứ mạng đem con người về với Ngài.
Những trắc nghiệm và nghiên cứu nhỏ sau bài học này có vẻ như đơn giản, nhưng chắc chắn đọng lại nơi mỗi người những thao thức cho niềm đam mê làm truyền thông của mình.
TM Ban Học Vụ
Gioan Lê Quang Vinh
Anna Tran, on Tháng Mười 30, 2010 lúc 10:50 Said:
1. Làm thế nào để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài?
Theo con, trước tiên chúng ta phải xác định được đề tài cần phỏng vấn. Từ đó xác định một cách rõ ràng mục đích của đề tài,cũng là mục đích cuộc phỏng vấn. (Vì có một đề tài, nhưng mỗi người lại hướng đến một mục đích khác nhau). Con cho rằng, mục đích phỏng vấn rất quan trọng. Vì khi xác định đề tài phỏng vấn, chúng ta sẽ có rất nhiều đối tượng liên quan cần phỏng vấn. Việc xác định mục đích của bài viết giúp ta thu hẹp phạm vi người cần phỏng vấn.
Ví dụ, khi con muốn viết về đề tài “Bảo vệ sự sống chẳng hạn”. Nếu mục đích của con hướng đến các cô gái và các bà mẹ, giúp họ nhận thức đúng và ý thức được việc làm của mình, thì nhân vật con cần phonrh vấn là các nhà nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực này, những người đã từng phá thai (Cái này rất khó và nhạy cảm, nhưng có lẽ họ sẽ chia sẻ khi biết mục đích của người viết.), là các bác sĩ (ví dụ để lấy những cảnh báo),… Nói chung là những nhận vật mà con có thể lấy ý kiến để làm cho bài viết của con với mục đich đã có trước,…
Như vậy, con muốn nhấn mạnh, mục đích của bài viết, con muốn người đọc rút ra đc cái gì, thấy được cais gì.
Sau khi xác định được mục đích bài viết, con sẽ tìm cách liên hệ với người mà con cho rằng có thể đáp ứng được. Con cũng cho rằng cần chọn lựa ng được phỏng vấn kĩ càng, con cứ chọn đã, còn việc tiếp cận và sự đồng ý của họ thì là khâu sau rồi.
PHẠM VĂN LƯƠNG, on Tháng Mười 28, 2010 lúc 11:55 Said:
Câu hỏi 1. Làm thế nào để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài?
Phạm Văn Lượng (Nhóm 7) xin trả lời theo cách đã làm khi chuẩn bị bài kết khóa, đề tài: SỨC MẠNH VÀ GIÁ TRỊ CỦA NGƯỜI NGHÈO (Bài báo chí)
Bước 1: Liên hệ trước những người PVL đã biết, đã quen và xin phỏng vấn họ, cho họ biết đề tài và xin cái hẹn. Đó là: một cư sĩ Phật giáo chuyên làm việc từ thiện vùng sâu vùng xa giúp người nghèo (làm từ thiện cá nhân không theo tổ chức nào (PVL đã gặp rồi). Đó là một linh mục DCCT cũng chuyên giúp người nghèo vùng sâu & xa (sẽ gặp vài ngày nữa). Đó là lời mời gọi hưởng ứng đề tài của các bạn blog đồng cảm, đồng cảnh ngộ (liên hệ qua mail pvl030575@gmail.com và blog http://vn.360plus.yahoo.com/pvl201035/ của PVL).
Bước 2: Gặp gỡ theo hẹn. Nhắc lại đề tài và theo “dòng nước của họ mà uốn éo lượn theo” để đạt mục đích của mình.
Ngoài những người quen biết trong phạm vi “chuyên nghiệp” của họ, PVL còn có ý định “tìm nhân vật” theo cách “người lạ / người chưa quen biết” nhưng cũng “rất chuyên nghiệp” theo cách sau:
Trực tiếp gặp người nghèo và phỏng vấn họ. Đó là những người phu quét đường, những người xin ăn, những anh xe ôm, chị bán hàng rong, bán vé số, những người ngủ vệ đường vì không nhà cửa… Có lẽ họ cũng có sức mạnh để vượt nghịch cảnh đời họ và họ cũng có giá trị đích thực của người nghèo, “đói cho sạch, rách cho thơm”.
Hoặc trực tiếp gặp đại diện các cơ quan từ thiện, các tổ chức thiện nguyện, các mái ấm cho người bất hạnh… để “nghe tiếng nói của họ” hoặc những “thân phận người” nơi đó.
PVL mong được chỉ giáo thêm của mọi người. Xin cảm ơn.
Phay Van, on Tháng Mười 29, 2010 lúc 10:08 Said:
1. Làm thế nào để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài?
Nhân vật cần phỏng vấn phải là người trong cuộc, hoặc có liên hệ với các ý tưởng sẽ được triển khai trong đề tài. Nếu có thể được thì nên chọn nhân vật phỏng vấn là người nổi tiếng, bài báo sẽ thu hút độc giả hơn.
Nguyễn Thế Anh, on Tháng Mười 30, 2010 lúc 09:35 Said: Thảo luận:
1. Làm thế nào để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài?
Để phỏng vấn đúng đề tài, nhân vật được phỏng vấn là yếu tố quyết định cho cuộc phỏng vấn có kết quả tốt hay không, có thành công hay không. Do vậy, cần thấy trong để tài phỏng vấn, người được phỏng vấn là nhân vật chính của đề tài phỏng vấn, của sự kiện đang diễn ra, hoặc sự kiện có tầm ảnh hưởng xã hội to lớn.
Phê-rô Lê Ngọc Thạnh, on Tháng Mười 30, 2010 lúc 23:56 Said:
1. Để tìm được nhân vật cần phỏng vấn cho đúng đề tài cần phải:
– biết được người có chuyên môn về lĩnh vực mà mình định mời phỏng vấn. Ví dụ: Khi bạn muốn làm sáng tỏ chức năng Ủy Ban Công Lý & Hòa Bình, bạn nên tìm cách liên hệ với Đức cha Nguyễn Thái Hợp. Bạn muốn biết về kế hoạch và đường hướng phát triển của Ủy Ban Giáo Dục Công Giáo thì phải tìm Đức cha Nguyễn Văn Khảm. Bạn muốn tìm hiểu về đời sống giáo dân của một giáo xứ thì bạn nên tìm gặp Cha sở, chứ không thể tìm một người giáo dân sống lâu đời tại đó… Tuy nhiên có nhiều trường hợp Đấng bản quyền có thể ủy nhiệm một người nào đó để thay mặt các ngài tiếp xúc và trả lời thay họ.
– lên kế hoạch cụ thể trong bao lâu bạn sẽ phải hoàn thành đề tài phỏng vấn của bạn. Vì không thể bạn muốn liên hệ ai để xin được phỏng vấn thì người ta nhận lời ngay. Vì họ của lịch làm việc riêng của họ.
– nói rõ đề tài của bạn là gì. Bạn định làm gì với kết quả của buổi phỏng vấn đó (đăng ở đâu, phổ biến ở giáo xứ nào, hay làm tài liệu nghiên cứu, viết lách…)
– nêu rõ địa điểm, thời gian, khoảng thời gian dự định cho buổi gặp gỡ.
– nêu rõ bạn là ai, bạn đang làm gì, thuộc giáo xứ nào, thuộc đoàn thể nào, nghề nghiệp chuyên môn, thẻ hành nghề, ai cấp…
– nếu được xin giấy giới thiệu của những người mà bạn nghĩ là có uy tín có thể giúp bạn gặp được người như bạn mong muốn.
Đó là những suy nghĩ của tôi. Mong mọi người góp ý thêm và tôi cũng đang đọc hàng ngày những ý kiến của các bạn.